Historia

Korzystne położenie Kiszkowa na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych, bliskość Gniezna i Ostrowa Lednickiego, kolebki polskiej
państwowości, zadecydowało o tym, że Gmina Kiszkowo posiada bardzo długą i ciekawą historię, a wzmianki o najstarszych miejscowościach sięgają początków państwa polskiego. Pierwsze informacje na temat Kiszkowa pochodzą z 1382 r. Miejscowość, która przez 500 lat posiadała prawa miejskie, do dziś zachowała zabudowę typowo miejską o wrzecionowatym kształcie. Niestety nie zachowały się żadne dokumenty z lokacji miasta. Można jednak być pewnym, że posiada ono znacznie dłuższą historię, gdyż wymieniane po raz pierwszy jest jako znaczące miasto razem z Gnieznem, Żninem czy Szamotułami. Według najstarszych znanych źródeł historycznych miasto należało niegdyś do Mikołaja Nałęcza, sędziego kaliskiego, nazywanego „Diabłem Weneckim”. W XV w. ziemie były własnością Korzboków, którzy zmienili nazwisko na Kiszkowscy. W kolejnych latach ziemie kiszkowskie przechodziły w ręce m.in. Niemojewskich, Radzimińskich, a po rozbiorach trafiły do niemieckiej rodziny von Zastrow. Niechlubny epizod w historii Kiszkowa miał miejsce w 1761 r., kiedy to bracia Szeliscy z Gorzuchowa oskarżyli 10 kobiet o uprawianie czarów, z których najmłodsza miała trzynaście lat. Wyrokiem sądu z Kiszkowa 30.09.1761 r. skazano je na śmierć poprzez spalenie na stosie. Wyrok został wykonany pod lasem „Kuś”, pomiędzy Gorzuchowem a Wilkowyją. Był to jeden z ostatnich tego rodzaju procesów w Polsce - w 1776 r. sejm zakazał sądzenia za czary. Z procesem tym związana jest legenda, która głosi, że jedna z kobiet tuż przed śmiercią rzuciła klątwę na Kiszkowo, według niej miasto miało na powrót zostać wsią i stracić swą nazwę. Klątwa ta spełniła się, gdyż Kiszkowo pod koniec XIX w. utraciło prawa miejskie, a władze niemieckie zmieniły nazwę na Welnau. Po potopie szwedzkim miasto
uległo całkowitemu zniszczeniu, a w końcu XIX w. zostało pozbawione praw miejskich przez Prusaków. W 1875 roku Kiszkowo liczyło 619 mieszkańców. Posiadało szkołę elementarną i urząd pocztowy. Organizowano tu też corocznie cztery jarmarki. Na terenie ziemi kiszkowskiej jest dużo starszych pod względem dokumentacyjnym wsi. Prym wiodą Imiołki. Ta mała miejscowość wymieniana już była w roku 1138, a niewiele większe Myszki - w 1153. W XIII wieku swoją historię zaczynają Sławno, Turostowo, Łagiewniki Kościelne, Ujazd oraz Sroczyn. O tym że okolice Kiszkowa
były zamieszkiwane w czasach jeszcze wcześniejszych, świadczą bardzo liczne stanowiska archeologiczne kultury łużyckiej czy nawet tak znaczące budowle jak grodzisko wczesnośredniowieczne w Turostowie.

***

Publikację kolportuje nieodpłatnie: