Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies.
Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.
[ Akceptuję ]
Mapa strony

Aktualności

Tablica z mapą gminy Rajcza

Dodano 2015-10-14
Niedawno prezentowaliśmy Ustkę potem Ruciane-Nida na Mazurach a teraz przyszła kolej na góry. Właśnie zrealizowaliśmy tam kolejną tablicę z mapą gminy Rajcza ( fot.)
 

Położenie

  
Gmina Rajcza położona jest w powiecie żywieckim, w województwie śląskim, w południowo – zachodniej części Beskidu Żywieckiego, u zbiegu potoków, które tworzą rzekę Sołę. Swoim specyficznym położeniem tworzy odrębną część Beskidów nazywaną Workiem Raczańskim (Grupa Wielkiej Raczy) ze szczytami Wielka Racza (1236 m), Rachowiec (954 m), Skalanka (867 m), Oźna (962 m), Bendoszka (1144 m), Praszywka (1044 m) oraz pasmo Pilska - Sucha Góra (1040 m).

Gmina Rajcza sąsiaduje z gminami: Milówka, Istebna i Ujsoły, a także ze Słowacją. Obejmuje swoim zasięgiem następujące miejscowości: Rajcza, Rycerka Dolna, Rycerka Gorna, Sól, Sól – Kiczora i Zwardoń.

Gmina ma powierzchnię 131, 17 km2   (w tym większość terenu zajmują użytki leśne) i liczy około 9 051 osób, w tym sama Rajcza 3 365.
 

 

Historia Rajczy 

Jak podają zapiski Rajcza została założona w XVI wieku na prawie wołoskim i figuruje już w wykazach inwentarzowych folwarku Węgierska Górka pod datą 1608 r. Była wsią zarąbkową czyli taką, która powstała przez wyrąbywanie, karczowanie i wypalanie pierwotnej puszczy karpackiej. Andrzej Komoniecki pod rokiem 1628 zanotował, że Rajcza w tym czasie należała do kościoła w Milówce i liczyła 11 zarębków co pozwalało zaliczyć ją do dużych wsi.

 

Pieczęć wsi Rajcza z kontraktu kupna działki 1861 r.
(z książki „Dzieje Szkoły w Rajczy” J. i A. Ryłko)

 

Nazwa Rajcza, jak podaje w swej kronice Andrzej Komoniecki, pochodzi od zjazdów tzw. rajców na górze Racza albo Rajcza. Spotkania te miały na celu rozstrzygnięcie sporu granicznego. Ostatecznie na wierzchołku góry rozlano beczkę wina, a kierunki jego spływu wyznaczały granicę między państwami. Na pamiątkę tych spotkań i mądrej decyzji rajców górę nazwano Rajczą: „trzecia góra Racza albo Rajcza, która wierzchem swoim żywieckie państwo od Węgier graniczy, a zostaje w kluczu Węgierskiej Górki. Na tej górze przedtym były wielkie różnice i zawody o granice węgierskie z pany Komorowskiemi, a niejakim panem Derstwim, który Żylinę trzymał, iż tam utarczki i bitwy z obu stron Państw działy się, przywłaszczając sobie tę górę. Aż tam commissia albo rada panów zjechała,

 

Ze zbiorów Grzegorza Maślanko, arch. GOK Rajcza

 

gdzie za rozsądkiem rajców do zgody pszysło i wina kielka beczek z Węgier przywiózwszy, kazali na wierzchu samym góry jedną i drugą bęczkę wina rozciąć; gdzie na obie strony wino rozlało się ,i co na węgierską stronę laó się, to odtąd granice węgierskie, a gdzie na polską, to żywieckie uznali, i tak na wieczne czasy pokój przyrzekli. I stąd od tych rajców Rajczę tę górę nazwano.” W innym miejscu Andrzej Komoniecki pisze: „Rajcza nazwana od góry Rajcze, iż tam z tej góry z jałowemi owcami pańskiemi stawano; a niektórzy powiadają, że tam poddany na tym miejscu najpierwej zbudował się, którego Rajczą zwano.” Inna koncepcja natomiast mówi, że nazwa pochodzi od słowa raj, raja , oznaczającego błoto, mokradło i związana jest z położeniem wsi u ujścia do Soły licznych spływających z gór potoków.

 

RAJCZA ul. Ujsolska
Ze zbiorów Grzegorza Maślanko, arch. GOK Rajcza

 

RAJCZA ul. Górska
 Ze zbiorów Grzegorza Maślanko, arch. GOK Rajcza

 

W roku 1669 król Jan Kazimierz opuszczając kraj, w drodze do Francji zatrzymał się na kilka tygodni w swoich dobrach żywieckich, wtedy to wydał zgodę na budowę kościoła w Rajczy oraz podarował obraz Matki Boskiej Częstochowskiej do nowo powstałej świątyni. Obraz ten do dnia dzisiejszego znajduje się w ołtarzu Kościoła w Rajczy. W roku 1674 powstał drewniany kościół w Rajczy. Ważną datą dla mieszkańców Rajczy był rok 1844 kiedy to parafia w Rajczy została erygowana. Lata 1886 – 1889 to czas budowy nowego murowanego kościoła bowiem drewniany zaczął grozić zawaleniem, organizatorem budowy był ks. Andrzej Kulig.

W wieku XVII I XVIII w okolicach Rajczy grasowali zbójnicy. Byli to Sebastian Bury, Martyn Portasz, Błażej Gawlik z Soli. Bandy zbójeckie przemierzały szlaki dolin górskich i były postrachem dla możnych. Mieszkańcy Rajczy i okolic wchodzili w skład kompani zbójnickiej grasującej w rejonie Baraniej Góry oraz na Słowacji. Przewodził jej Jurek Fiedor z Kamesznicy znany jako Proćpok.

Już w roku 1676 Rajcza była własnością rodziny Wielopolskich, jednak na skutek zadłużenia pod koniec XVIII w. Wielopolscy sprzedali część swych dóbr.

W latach 1779 – 1809 właścicielami Rajczy byli: Józef Górski, Karol Larisch, Domicela Kazimierska, Wincenty Kazimierski i Jan Jordan. Potem Rajcza dostała się w ręce Siemiońskich. Z tą rodziną należy wiązać budowę dzisiejszego zamku. Antoni Siemioński w roku 1843 założył w Rajczy hamry – zakłady żelazne, gdzie przetapiano rudę. Mieściły się one w pobliżu zamku. Od roku 1853 właścicielem Rajczy był Teodor Primavesi, który w roku 1893 sprzedał ją księciu Władysławowi Lubomirskiemu. Od niego w 1914 roku Rajczę odkupił książę Karol Stefan Habsburg z Żywca.

 

Dawny Urząd Gminy w Rajczy.

Ze zbiorów Grzegorza Maślanko, arch. GOK Rajcza

 

Ważnym wydarzeniem w historii Rajczy i innych wsi położonych w dolinie Soły było wybudowanie w latach 1883 – 1884 kolei żelaznej. Linia ta miała połączyć Galicję z Wiedniem. Pierwszy pociąg towarowy przejechał przez Rajczę po nowo położonych szynach w październiku 1884 roku. 

Okres zaborów to dla Rajczy okres słynnej nędzy galicyjskiej. Jej mieszkańcy wegetowali na mało wydajnych, karłowatych gospodarstwach. Co jakiś czas występowały epidemie określane mianem zarazy. I tak w sierpniu 1836 r. wybuchła epidemia cholery. W parafii Rajcza zmarło wtedy 400 osób. W obawie przed chorobą zmarłych chowano poza cmentarzem w miejscach odludnych. W Rajczy, sądząc z przekazów ustnych, są dwa takie cmentarze na Complu i „za Gojką”. Występowały też epidemie kokluszu i szkarlatyny.

 

Widok Rajczy
Ze zbiorów Grzegorza Maślanko, arch. GOK Rajcza

 

W połowie XIX wieku na skutek przyrostu naturalnego ludności i rozdrobnienia gospodarstw bieda zmuszała wielu ludzi do emigracji za chlebem głównie do Ameryki. W tutejszym terenie modne były także wyjazdy na roboty sezonowe do Prus i Saksonii.

W roku 1930 Rajcza liczyła 2000 mieszkańców, a w centrum wsi było sporo sklepików, kramów, zajazdów i karczm. Działalność handlowa zdominowana była przez Żydów, których zamieszkiwało tu 30 rodzin. Była to grupa hermetycznie zamknięta żyjąca w obrządku obowiązującym w diasporze. Mieli tu synagogę, szkołę i koszerne ubojnie.

W czasie okupacji hitlerowskiej Rajcza została włączona do Rzeszy, a ludność poddana eksterminacji. Na terenie Rajczy została przeprowadzona „Akcja Saybusch”. Ludność nękana była wysiedleniami, zsyłkami na przymusowe roboty, odbieraniem dobrej ziemi, wywózkami do Oświęcimia.

8 kwietnia 1945 r. na teren Rajczy wkroczyły wojska radzieckie. Od razu przystąpiono do organizacji nowego życia. Powstał Urząd Gminy i Posterunek Milicji Obywatelskiej.

W pierwszych latach po wyzwoleniu miały miejsce w gminie olbrzymie przemieszczenia ludności. Kilkaset rodzin wyjechało na Ziemie Zachodnie i tam przejmowało gospodarstwa poniemieckie. Nastąpił rozwój gospodarczy Rajczy. Ludność podejmowała pracę w Żywcu, Bielsku i dalej na Śląsku. Na terenie gminy powstało szereg zakładów pracy. Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”, Spółdzielnia Inwalidów „Podhalanka”, Drzewna Spółdzielnia „Las”, Filia Fabryki Mebli Giętych w Jasienicy, Spółdzielnia Drzewna „Góral”, Spółdzielnia Kółek Rolniczych, Bank Spółdzielczy. Były również pensjonaty i domy wczasowe.

W lipcu 1950 roku została rozpoczęta budowa nowej strażnicy. Po jej ukończeniu straż otrzymała pierwszy samochód strażacki.

W grudniu 1986 r. przez Rajczę przejechał pierwszy pociąg elektryczny, a 2 grudnia 1997 roku został oddany do użytku drugi przystanek kolejowy w Rajczy Centrum.

 

Dawny Urząd Gminy w Rajczy.
Ze zbiorów Grzegorza Maślanko, arch. GOK Rajcza

 

W 2009 r. wybudowano w Rajczy rondo, boiska sportowe „Orlik” i Amfiteatr.

W 2011 powstała sala sportowa przy Publicznym Gimnazjum w Rajczy.

Obecnie Rajcza jest siedzibą gminy, tutaj znajduje się poczta, ośrodek zdrowia, apteki, dworzec kolejowy. W centrum znajdują się banki, sklepy, restauracje, Centrum Kultury, Świetlica Środowiskowa.

 

 dane pochodzą z: http://www.rajcza.pl

 

 

 

Wydawnictwo PiK Bydgoszcz zaprasza do podobnej współpracy urzędy gmin, sołectwa, miasta i powiaty.

Opracujemy i wydamy folder, plan, mapę składaną, monografię gminy, album, kalendarz, wizytówki, pocztówki, listowniki itp. Opracujemy tablicę wielkoformatową z planem miasta/ mapą gminy, , . Zrealizujemy dla Państwa różnego rodzaju upominki, gadżety  ZEGARY  itp. 

 

 

 

cofnij

Talem Technologies