TRZEMESZNO #dobryszlak

Pierwsze ślady osadnictwa w tej okolicy są jednak starsze i pochodzą z neolitu (lata 4300-1700 r. p.n.e.). W pobliżu można natrafić na pozostałości obronnych wczesnośredniowieczych grodów- m.in. nad brzegiem Jeziora Popielewskiego i na wyspie na Jeziorze Ostrowickim. Nazwa miasta wywodzi się od staropolskiej nazwy czeremchy – „trzemcha”, niegdyś licznie rosnącej w okolicy. W dokumentach z XII w. pojawia się, jako Ciremusine i Cremesen.

Średniowieczne legendy wiążą początki miasta z klasztorem benedyktynów, który miał być założony przez św. Wojciecha, tutaj też miały zostać złożone szczątki męczennika po wykupieniu jego ciała od Prusów. Współczesne badania historyczne i archeologiczne nie potwierdzają jednakże tych przekazów, każą łączyć dzieje miasta z klasztorem kanoników regularnych św. Augustyna, ufundowanym na początku XII w. przez Bolesława Krzywoustego. Fundacja księcia była jedną z ważniejszych na mapie politycznej i kulturalnej kraju, a o roli, jaką odgrywało wówczas miasteczko świadczyć może fakt, iż w 1145 roku doszło tutaj do zjazdu polskich książąt i rycerstwa.

Od średniowiecza klasztor był również miejscem przechowywania relikwii św. Wojciecha. Dzięki nim jak i wspomnianym legendom przez stulecia do symbolicznego grobu św. Wojciecha umiejscowionego w trzemeszeńskim kościele przybywali liczni pielgrzymi, wśród nich także książęta i królowie. Warto wspomnieć, że po zwycięskiej kampanii grunwaldzkiej w 1410 r. właśnie do Trzemeszna zawitał król Władysław Jagiełło i po modlitwie u grobu św. Wojciecha rozpoczął swą pieszą dziękczynną pielgrzymkę do Gniezna. Tradycja nakazywała też nowo wybranym prymasom Polski i arcybiskupom gnieźnieńskim nawiedzenie grobu świętego przed uroczystym ingresem do katedry w Gnieźnie. Nic dziwnego, że postać Wojciecha występuje od bardzo dawna w herbie miasta.

Trzemeszno uzyskało prawa miejskie w XIV w. Jakkolwiek nie było ośrodkiem o wielkim znaczeniu ekonomicznym to jednak sam klasztor kanoników regularnych można niewątpliwie uznać za znaczący w kraju ośrodek oświaty i kultury. Szczycił się on wspaniałą biblioteką, która, niestety, została rozproszona po kasacji klasztoru w XIX w. Warto podkreślić, że funkcje opatów pełniły osoby o wszechstronnym wykształceniu, nierzadko wywodzące się z otoczenia dworu królewskiego.

Ówczesne Trzemeszno było ośrodkiem średniej wielkości. Na wojnę trzynastoletnią wystawiło 8 żołnierzy. W XV w. na uniwersytecie krakowskim znajdujemy 11 studentów pochodzących z Trzemeszna. Jeśli chodzi o rzemiosło, to w XVI w. funkcjonowało w mieście około 60 warsztatów, przede wszystkim szewców, kowali, krawców, rzeźników, kołodziei i piekarzy.

W 1656 r. mieszkańcy Trzemeszna byli świadkami bitwy, jaką stoczył hetman Stefan Czarniecki ze Szwedami na polach pomiędzy wsiami Lubiń a Cytrynowo. W II poł. XVIII w. dzięki opatowi klasztoru kanoników regularnychMichałowi Kosmowskiemu doszło do znacznego ożywienia gospodarczego i rozwoju miasta. W latach 1765-67 założono tak zwane Nowe Miasto (dzisiejszy plac Powstańców), potem przedmieście św. Michała (teraz ul. Mickiewicza) oraz objęto akcją lokacyjną dawne przedmieście Skwarzymowo (obecnie ul. Wiosny Ludów). Dzisiaj możemy oglądać powstały w tym okresie budynek szpitala św. Łazarza (ul. Mickiewicza) oraz tzw. Alumnat (pl. Kosmowskiego)– budynek ufundowanej przez opata szkoły średniej- Collegium Tremesnense. Największym przedsięwzięciem końca XVIII w. była przebudowa kościoła w stylu późnobarokowym. Znacznie powiększono wówczas budynek świątyni i nadano monumentalne kształty, centralnym punktem stała się konfesja (symboliczny grób) św. Wojciecha umieszczona pod kopułą.

W 1793 r. na skutek II rozbioru Trzemeszno zostało włączone do Prus. Liczyło wtedy 913 mieszkańców, głównie wyznania rzymsko-katolickiego. Istniały w tym czasie 144 budynki, wszystkie ulice miasta były brukowane. Trzemeszno posiadało wówczas ratusz, dwa drewniane więzienia, łaźnię, dwa browary, dwa młyny i gorzelnię oraz kilkanaście karczm.

Na przełomie XVIII i XIX w. w mieście pojawili się osadnicy pochodzenia niemieckiego i żydowskiego. Społeczności te w ciągu XIX stulecia zbudowały swoje świątynie, które niestety nie zachowały sie do czasów teraźniejszych.

XIX-wieczne Trzemeszno było prężnym ośrodkiem kultury w Wielkopolsce, prócz wspomnianej już szkoły założonej przez opata Kosmowskiego w 1840 r. podniesionej do stopnia gimnazjum, istniała tutaj znacząca biblioteka klasztorna, drukarnia i księgarnia, a także siedziba sądu. W okresie Wiosny Ludów miasto stało się ważnym centrum powstańczym.10 kwietnia 1848 r. doszło do bitwy pomiędzy powstańcami (zebrało się ich ok. 1500) a wojskiem pruskim.

Pod koniec XIX wieku liczba ludności wynosiła około 5 tysięcy. W przeważającej części była to ludność narodowości polskiej. Nic więc dziwnego, że Trzemeszno, zważywszy udział mieszkańców we wszystkich zrywach niepodległościowych często było nazywane przez Prusaków „niespokojnym miastem powstańców” lub „polskim miastem”. 28 grudnia 1918 r. trzemesznianie sami wyzwolili się spod pruskiego jarzma.

We wrześniu 1939 r. mieszkańcy samorzutnie zorganizowali straż obywatelską i dzielnie stawiali czoła armii niemieckiej. W podtrzemeszeńskiej wsi Niewolno rozegrała się niewielka bitwa, podczas której słabo uzbrojeni obrońcy miasta musieli skapitulować przed oddziałami wermachtu.

Do wielkiej tragedii doszło tuż przed końcem wojny, gdy wycofujący się Niemcy podpalili kościół i budynek gimnazjum. Niestety, oba budynki spłonęły. Dzięki staraniom proboszcza ks. Józefa Sarniewicza i ks. Walentego Wnuka oraz miejscowej ludności kościół po wojnie został odbudowany, a jego rokokowy wystrój zrekonstruowany. W 1961 r. papież Paweł VI przyznał trzemeszeńskiej świątyni tytuł bazyliki mniejszej.

Obecnie miasto liczy ponad 7 tys. mieszkańców a cała Gmina Trzemeszno ponad 14 tys. Gmina ma charakter przemysłowo –rolniczy. Obok dużych zakładów przemysłowych takich jak Paroc, Dynea, Cembrit oraz krochmalnia, działają mniejsze firmy. Natomiast obszar wiejski charakteryzuje się dużą ilością gospodarstw rolnych specjalizujących sie w uprawie zbóż oraz hodowli bydła i trzody chlewnej. Dzieci i młodzież uczęszczają do 2 przedszkoli, 4 szkół podstawowych, 3 gimnazjów oraz 2 szkół ponadgimnazjalnych. Na terenie Gminy Trzemeszno aktywnie działąją różnego rodzaju stowarzyszenia i organizacje o charakterze sportowym, kulturalnym i społecznym.

Dane o mieście i gminie pochodzą ze strony: https://trzemeszno.pl

Oferta turystyczna

Baza noclegowa i gastronomiczna

Zapraszamy do miasta i gminy Trzemeszno