Jesteś w: Strona główna / Aktualności
Aktualności
Rowerowa mapa kieszonkowa gminy Budry
Dodano 2023-04-26
Na zlecenie gminy Budry opracowaliśmy i wydaliśmy drukiem kieszonkową mapę ze szlakami rowerowymi. Mapę niebawem będzie można otrzymać nieodpłatnie w lokalnym ośrodku kultury - Młyn Kulturalny Budry www.mlyn.budry.pl tel. 87 427 80 48 oraz w Urzędzie Gminy Budry.Gmina Budry położona jest w strefie przygranicznej, w północno-wschodniej części powiatu węgorzewskiego. Od północy graniczy z Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej, od wschodu z gminą Banie Mazurskie, od zachodu z gminą Węgorzewo od południa z gminą Pozezdrze.
Jest jedną z mniejszych w województwie warmińsko-mazurskim, zajmuje powierzchnię 175,02km2. Na koniec roku 2019 gminę zamieszkiwało niespełna 3000 osób.
Jest jedną z mniejszych w województwie warmińsko-mazurskim, zajmuje powierzchnię 175,02km2. Na koniec roku 2019 gminę zamieszkiwało niespełna 3000 osób.
70% powierzchni zajmują lasy, z czego największy kompleks to Lasy Skaliskie objęte ochroną programu Natura 2000 Lasy Skaliskie.
Cechą charakterystyczną buderskiego krajobrazu jest brak jezior. Jest za to krainą malowniczych pól, przydrożnych alei, niezmienionej od lat przyrody, dzikich ostępów leśnych, rzek i architektury, która sprawia, że odwiedzający ten region mogą choć na moment cofnąć się w czasie. Przeszywające leśną ciszę wycie wilków, odgłosy żurawi czy ryki walczących jeleni na pewno będą gwarantem niezapomnianych przeżyć. Obszar Gminy Budry to skrawek najczystszych Mazur, ceniony przez ludzi szukających spokoju, nie zadeptanych ścieżek i kontaktu z wyjątkowa przyrodą nie tylko w sezonie wakacyjnym, ale też przez cały rok.
Położenie z dala od głównych szlaków komunikacyjnych i przecinający gminę Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo , sprawia, że jest to idealne miejsce do uprawiania zarówno turystyki pieszej jak i rowerowej.
Warto zobaczyć:
DOLINA WĘGORAPY
Obszar Gminy w większości należy do „Doliny Węgorapy”. Dolinę przecinają meandrująca Węgorapa oraz Gołdapa, przypominające swym charakterem na niektórych odcinkach rzeki górskie. Rzeka Węgorapa o długości ok.140 km jest znakomitym szlakiem kajakowym dla tych, którzy nie lubią zatłoczonych spływów. Można na niej spotkać wiele naturalnych przeszkód: powalonych drzew i konarów, dostarczających wielu wrażeń dla poszukujących emocji kajakarzy. Rzeki te są atrakcyjne nie tylko pod względem turystyki kajakowej, ale również wędkarstwa i rekreacji wodnej. Obie rzeki w XVIII w zostały połączone Kanałem Brożajckim, zaprojektowanym przez polskiego kartografa Jana Suchodolca.
LASY SKALISKIE
Pozostały obszar Gminy Budry stanowi zadziwiający oszałamiający swą dzikością kompleks leśny zwany Lasami Skaliskimi, który zajmuje 8700 ha powierzchni. Tutejsze lasy swoją nazwę zawdzięczają Pawłowi Skalichowi, szesnastowiecznemu awanturnikowi i hosztaplerowi, którego pozbyto się z Królewca za niechlubne występki, nadając mu dobra w tych okolicach. O historii tego nikczemnego łotra przeczytacie więcej na stronie Legendy buderskie. – Młyn Kulturalny (budry.pl). Powierzchnia tego unikalnego w skali Europy miejsca wynosi ponad 100 ha. Do najcenniejszych gatunków występujących w Lasach Skaliskich należą: rysie, jelenie, łosie, wydry, bobry, borsuki i jenoty. Wśród nich dzierży władzę wataha wilków. Odtwarzanie się na powrót dawnego polodowcowego jeziora na terenie Lasów Skaliskich, - obecnie Bagna Minta spowodowało gniazdowanie się różnych gatunków ptaków, np. bąków, kaczek, zimorodków, perkozów, czapli i żurawi. Na podmokłych łąkach i wśród starych drzewostanów z bagnami można spotkać nielicznie występującego w Polsce bociana czarnego. W gminie Budry jest jedno z największych w Europie siedlisk bociana białego. W samej miejscowości Budry odnotowano ponad 50 gniazd tego ptaka.
BUDRY
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą już z XVI w, akt lokacyjny został podpisany w 1565r przez księcia pruskiego, Albrechta Hohenzollerna. Na przełomie XVII i XVIII w wieś zamieszkiwało około 500 mieszkańców, w XIX w było już prawie 800 mieszkańców, dla porównania dziś Budry zamieszkuje niespełna 400 mieszkańców (dane z 2021r). W okresie międzywojennym we wsi działał młyn walcowy i tartak. W 1925 r. powstała elektrospółdzielnia, zapewniła wsi pełną elektryfikację i regularny dostęp do prądu. W wyniku widocznego rozwoju wsi, w latach trzydziestych w Budrach uruchomiona zostaje spółdzielcza kasa Raiffeisen Banku.
W Budrach zamieszkiwała pisarka i poetka ludowa Frieda Jung. Do czasów współczesnych nie dotrwał dom pisarki. Natomiast została bogata spuścizna autorska, która niestety nie doczekała się tłumaczenia na język polski. O sukcesie dawnej mieszkanki Buder niech świadczy fakt, iż do dnia dzisiejszego w Niemczech jest duże zainteresowanie dorobkiem Friedy Jung.
MŁYN W BUDRACH
Będąc w Budrach nie można ominąć wielkiego 3-kondygnacyjnego młyna z idealnie zachowanymi urządzeniami młyńskimi z XIX w. Jest to miejsce wyjątkowe ze względu na zachowane tam wyposażenie młyńskie. W roku 2022r został on zrewitalizowany we współpracy ze stroną litewską, w ramach programu Interreg, dziś jest udostępniony zwiedzającym. Koneserów ciekawostek przyciągnie możliwość spotkania i osobistej rozmowy z ostatnim młynarzem. Młyn można zwiedzać po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym (87 4278048). Wszelkie informacje dotyczące działalności młyna dostępne są na stronie www.mlyn.budry.pl oraz mediach społecznościowych.
Przy okazji zwiedzania starego młyna warto skorzystać z oferty specjałów kulinarnych przygotowywanych przez miejscowe stowarzyszenia.
KOŚCIÓŁ W BUDRACH
Ciekawą budowlą architektoniczną w tej miejscowości jest jednonawowy kościół w Budrach. Historyczne źródła podają o postanowieniu utworzenia parafii w Budrach w 1724 roku. Budowa odciągała się jednak w czasie do momentu, kiedy to król Fryderyk Wilhelm I zagroził ówczesnemu wójtowi szubienicą, jeśli natychmiast nie podejmie w tym kierunku działań. W 1739 roku kościół został ukończony i poświęcony przez super intendenta Jerzego Andrzeja Helwinga. Drewniana wieża kościoła zawaliła się w 1882 roku, ale sześć lat później odbudowano wieżę murowaną. Do 1945r funkcjonowała tu parafia ewangelicka, która została wydzielona z parafii Węgorzewo oraz Banie Mazurskie. Parafię katolicką erygowano w roku 1962.
ZABUDOWA HISTORYCZNA BUDER
Spacerując uliczkami Buder, tzw. owalnicą można natknąć się na niemych świadków pruskiej architektury, które charakteryzuje wykonanie z czerwonej cegły oraz kamienia polnego. Zachowane budynki mieszkalne, założenia gospodarcze z bogactwem detali architektonicznych są historycznym zapisem dawnej świetność tutejszych terenów, kiedyś tętniących życiem.
KANAŁ BROŻAJCKI
Kanał Brożajcki łączący rzekę Gołdapę z Węgorapą powstał jako jeden z odcinków spławu drewna do dawnego Królewca. Zaprojektowany został w 1726 przez Jana Suchodolca, a wykopany w 1733 roku od wsi Miczuły nad Rzeką Gołdapą do nieistniejącej już wsi Brożajcie. Jedyny ślad to pozostała elektrownia wodna. Od wsi Brożajcie do Mieduniszek Wielkich wykonano dalszą część kanału (w ramach regulacji Rzeki Węgorapy), skracając spływ wody przez Wielką Pętlę Węgorapy. Kanał był odnawiany w latach 1824-1826. Przechodzi przez Lasy Skaliskie i obecnie jest ostoją bobrów. Na kanale Brożajckim znajduje się 5 jazów, Bąkowo, Polski, Halina, Brożajcie, Mieduniszki Wielkie, które można spotkać przemierzając trasy rowerowe wzdłuż kanału. Jest to najstarszy mazurski kanał.
ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY W WIĘCKACH Z XIX W.
Pałac wzniesiony w I połowie XIX w. w stylu klasycystycznym będący siedzibą Contagów. Dwukondygnacyjna budowla założona na planie wydłużonego prostokąta. Od frontu budynek zdobi pseudoryzalit, zdobiony odcinkiem pseudoattyki w szczycie, poprzedzony oszklonym gankiem z bocznym tarasem. Elewacja zdobiona bogatym detalem klasycystycznym. Od 1945r. mieści się tam szkoła.
ZABROST WIELKI
Niezwykła wieś historyczna będąca laureatem konkursu na „Najlepiej zachowaną wieś historyczną Warmii i Mazur” w 2003r. Zabrost Wielki zwany dawniej Gross Sobrost, założono w XVI w, jako wieś szlachecką. Zabudowa została wzniesiona wg projektu berlińskiego architekta Carla Kujatha. Podczas I wojny światowej doszczętnie zniszczona, po wojnie odbudowana wg pomysłu Kujatha. Zabrost Wielki stanowi zwarta grupa budynków, których architektura zawiera elementy mazurskiej tradycji budowlanej. We wsi zachowało się kilka interesujących chałup wraz z zabudowaniami gospodarczymi, połączonymi wysoką bramą paradną. Zachował się cmentarz z okresu I wojny światowej z cennym starodrzewiem i rzadko występującymi krzyżami żeliwnymi.
Na końcu wsi znajduje się również zrekonstruowany fragment okopów. Rekonstrukcja zawiera Garnek Kocha, bunkier przejściowy oraz bunkier magazynowy.
NEOKLASYCZNY PAŁAC W DĄBRÓWCE Z XIX W.
Parterowy dwór wzniesiony w 1862r., w stylu klasycystycznym. Założony na rzucie prostokąta, ze ścianką kolankową; przekryty dwuspadowym dachem. Na szczególną uwagę zasługuje park o kompozycji krajobrazowej, powierzchni ok. 5 ha, z pięknym starodrzewem (lipy, dęby, jesiony, graby), zachowanymi alejami z widocznymi jeszcze polanami parkowymi, w którym można podziwiać pomnikowe drzewa tj. Antoni czy Jacek.Na skraju, w pobliżu dworu, rośnie siedem lip tworzących wyjątkowej urody naturalną altanę.
KOŚCIÓŁ W DĄBRÓWCE
Kościół ewangelicki w Dąbrówce powstał na przełomie XVI i XVII wieku. Został ufundowany przez Christopha von Schliebena. Z tego okresu pochodzą fundamenty i krypta grobowa przed ołtarzem. We wnętrzu kościoła nie spotkamy imponującego wyposażenia. Jest ono wręcz ubogie. Po wojnie kościół został ogołocony, część sprzętów i obiektów sakralnych powędrowały do kościoła w w Olszewie Węgorzewskim, pozostała jedna piękna ozdoba – dwa misternej roboty witraże w oknach za ołtarzem wykonane przez Ferdynanda Müllera. Witraże te zostały ufundowane przez Klarę i Kurta von Sandenów z Ołownika.
Obecny budynek kościoła pochodzi z 1732 roku. . Na przyległym cmentarzu pochowani są ostatni właściciele pałacu dr Voigdt z małżonką Emilią Voigdt (z domu Fahrenheit).
Obecnie jest to świątynia filialna parafii w Budrach.
ELEKTROWNIA WODNA W OŁOWNIKU
Elektrownia w Ołowniku została wybudowana w latach 20-stych ubiegłego wieku przez Niemców, którzy spiętrzyli wody poprzez zbudowanie niewielkiego jazu. Elektrownia, która mieściła się w dużym murowanym budynku, zaopatrywała po wojnie w energię miejscowy majątek i pobliskie wsie. W czasie wojny częściowo zniszczona. Do odbudowy przystąpiono w 1949r., co w niedługim czasie zaowocowało przywróceniem produkcji. W połowie lat 70-tych elektrownię sprywatyzowano. Obiekt został wyłączony z eksploatacji, a zabytkowe urządzenia ( generatory i turbiny z lat 1918 i 1920) wywiezione na złom. W roku 2002 r. nowy właściciel rozpoczął odbudowę. W 2004 r. ukończono remont, elektrownia wznowiła produkcję energii, a zalew przy obiekcie, utworzony przez zaporę spiętrzającą wodę na wysokość 5 m, tworzy jedno z najlepszych łowisk ryb na Mazurach.
DWÓR W POCHWAŁKACH
Pochodzi z przełomu XIX i XX w. Parterowy, założony na rzucie prostokąta, przekryty wysokim dachem mansardowym z poziomem mieszkalnym. Park krajobrazowy z zachowanym różnogatunkowym starodrzewem.
W zabudowaniach podwórza zachował się budynek dawnej łaźni.
KOŚCIÓŁ W OLSZEWIE WĘGORZEWSKIM
Zbudowany wraz z plebanią i budynkiem gospodarczym w latach 1903-1905 należał do parafii ewangelickiej. Po wojnie został przejęty przez katolików jako kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego. Parafię erygowano kanonicznie w 1962 roku. Wyposażenie kościoła jest jednak starsze niż sam obiekt, pochodzi z XVII wieku. To tutaj z kościoła w Dąbrówce przeniesiono m.in. ołtarz, ambonę, figurę Chrystusa z krucyfiksu.
tekst: Urząd Gminy Budry
https://www.facebook.com/sakiai.budry/
Cechą charakterystyczną buderskiego krajobrazu jest brak jezior. Jest za to krainą malowniczych pól, przydrożnych alei, niezmienionej od lat przyrody, dzikich ostępów leśnych, rzek i architektury, która sprawia, że odwiedzający ten region mogą choć na moment cofnąć się w czasie. Przeszywające leśną ciszę wycie wilków, odgłosy żurawi czy ryki walczących jeleni na pewno będą gwarantem niezapomnianych przeżyć. Obszar Gminy Budry to skrawek najczystszych Mazur, ceniony przez ludzi szukających spokoju, nie zadeptanych ścieżek i kontaktu z wyjątkowa przyrodą nie tylko w sezonie wakacyjnym, ale też przez cały rok.
Położenie z dala od głównych szlaków komunikacyjnych i przecinający gminę Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo , sprawia, że jest to idealne miejsce do uprawiania zarówno turystyki pieszej jak i rowerowej.
Warto zobaczyć:
DOLINA WĘGORAPY
Obszar Gminy w większości należy do „Doliny Węgorapy”. Dolinę przecinają meandrująca Węgorapa oraz Gołdapa, przypominające swym charakterem na niektórych odcinkach rzeki górskie. Rzeka Węgorapa o długości ok.140 km jest znakomitym szlakiem kajakowym dla tych, którzy nie lubią zatłoczonych spływów. Można na niej spotkać wiele naturalnych przeszkód: powalonych drzew i konarów, dostarczających wielu wrażeń dla poszukujących emocji kajakarzy. Rzeki te są atrakcyjne nie tylko pod względem turystyki kajakowej, ale również wędkarstwa i rekreacji wodnej. Obie rzeki w XVIII w zostały połączone Kanałem Brożajckim, zaprojektowanym przez polskiego kartografa Jana Suchodolca.
LASY SKALISKIE
Pozostały obszar Gminy Budry stanowi zadziwiający oszałamiający swą dzikością kompleks leśny zwany Lasami Skaliskimi, który zajmuje 8700 ha powierzchni. Tutejsze lasy swoją nazwę zawdzięczają Pawłowi Skalichowi, szesnastowiecznemu awanturnikowi i hosztaplerowi, którego pozbyto się z Królewca za niechlubne występki, nadając mu dobra w tych okolicach. O historii tego nikczemnego łotra przeczytacie więcej na stronie Legendy buderskie. – Młyn Kulturalny (budry.pl). Powierzchnia tego unikalnego w skali Europy miejsca wynosi ponad 100 ha. Do najcenniejszych gatunków występujących w Lasach Skaliskich należą: rysie, jelenie, łosie, wydry, bobry, borsuki i jenoty. Wśród nich dzierży władzę wataha wilków. Odtwarzanie się na powrót dawnego polodowcowego jeziora na terenie Lasów Skaliskich, - obecnie Bagna Minta spowodowało gniazdowanie się różnych gatunków ptaków, np. bąków, kaczek, zimorodków, perkozów, czapli i żurawi. Na podmokłych łąkach i wśród starych drzewostanów z bagnami można spotkać nielicznie występującego w Polsce bociana czarnego. W gminie Budry jest jedno z największych w Europie siedlisk bociana białego. W samej miejscowości Budry odnotowano ponad 50 gniazd tego ptaka.
BUDRY
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą już z XVI w, akt lokacyjny został podpisany w 1565r przez księcia pruskiego, Albrechta Hohenzollerna. Na przełomie XVII i XVIII w wieś zamieszkiwało około 500 mieszkańców, w XIX w było już prawie 800 mieszkańców, dla porównania dziś Budry zamieszkuje niespełna 400 mieszkańców (dane z 2021r). W okresie międzywojennym we wsi działał młyn walcowy i tartak. W 1925 r. powstała elektrospółdzielnia, zapewniła wsi pełną elektryfikację i regularny dostęp do prądu. W wyniku widocznego rozwoju wsi, w latach trzydziestych w Budrach uruchomiona zostaje spółdzielcza kasa Raiffeisen Banku.
W Budrach zamieszkiwała pisarka i poetka ludowa Frieda Jung. Do czasów współczesnych nie dotrwał dom pisarki. Natomiast została bogata spuścizna autorska, która niestety nie doczekała się tłumaczenia na język polski. O sukcesie dawnej mieszkanki Buder niech świadczy fakt, iż do dnia dzisiejszego w Niemczech jest duże zainteresowanie dorobkiem Friedy Jung.
MŁYN W BUDRACH
Będąc w Budrach nie można ominąć wielkiego 3-kondygnacyjnego młyna z idealnie zachowanymi urządzeniami młyńskimi z XIX w. Jest to miejsce wyjątkowe ze względu na zachowane tam wyposażenie młyńskie. W roku 2022r został on zrewitalizowany we współpracy ze stroną litewską, w ramach programu Interreg, dziś jest udostępniony zwiedzającym. Koneserów ciekawostek przyciągnie możliwość spotkania i osobistej rozmowy z ostatnim młynarzem. Młyn można zwiedzać po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym (87 4278048). Wszelkie informacje dotyczące działalności młyna dostępne są na stronie www.mlyn.budry.pl oraz mediach społecznościowych.
Przy okazji zwiedzania starego młyna warto skorzystać z oferty specjałów kulinarnych przygotowywanych przez miejscowe stowarzyszenia.
KOŚCIÓŁ W BUDRACH
Ciekawą budowlą architektoniczną w tej miejscowości jest jednonawowy kościół w Budrach. Historyczne źródła podają o postanowieniu utworzenia parafii w Budrach w 1724 roku. Budowa odciągała się jednak w czasie do momentu, kiedy to król Fryderyk Wilhelm I zagroził ówczesnemu wójtowi szubienicą, jeśli natychmiast nie podejmie w tym kierunku działań. W 1739 roku kościół został ukończony i poświęcony przez super intendenta Jerzego Andrzeja Helwinga. Drewniana wieża kościoła zawaliła się w 1882 roku, ale sześć lat później odbudowano wieżę murowaną. Do 1945r funkcjonowała tu parafia ewangelicka, która została wydzielona z parafii Węgorzewo oraz Banie Mazurskie. Parafię katolicką erygowano w roku 1962.
ZABUDOWA HISTORYCZNA BUDER
Spacerując uliczkami Buder, tzw. owalnicą można natknąć się na niemych świadków pruskiej architektury, które charakteryzuje wykonanie z czerwonej cegły oraz kamienia polnego. Zachowane budynki mieszkalne, założenia gospodarcze z bogactwem detali architektonicznych są historycznym zapisem dawnej świetność tutejszych terenów, kiedyś tętniących życiem.
KANAŁ BROŻAJCKI
Kanał Brożajcki łączący rzekę Gołdapę z Węgorapą powstał jako jeden z odcinków spławu drewna do dawnego Królewca. Zaprojektowany został w 1726 przez Jana Suchodolca, a wykopany w 1733 roku od wsi Miczuły nad Rzeką Gołdapą do nieistniejącej już wsi Brożajcie. Jedyny ślad to pozostała elektrownia wodna. Od wsi Brożajcie do Mieduniszek Wielkich wykonano dalszą część kanału (w ramach regulacji Rzeki Węgorapy), skracając spływ wody przez Wielką Pętlę Węgorapy. Kanał był odnawiany w latach 1824-1826. Przechodzi przez Lasy Skaliskie i obecnie jest ostoją bobrów. Na kanale Brożajckim znajduje się 5 jazów, Bąkowo, Polski, Halina, Brożajcie, Mieduniszki Wielkie, które można spotkać przemierzając trasy rowerowe wzdłuż kanału. Jest to najstarszy mazurski kanał.
ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY W WIĘCKACH Z XIX W.
Pałac wzniesiony w I połowie XIX w. w stylu klasycystycznym będący siedzibą Contagów. Dwukondygnacyjna budowla założona na planie wydłużonego prostokąta. Od frontu budynek zdobi pseudoryzalit, zdobiony odcinkiem pseudoattyki w szczycie, poprzedzony oszklonym gankiem z bocznym tarasem. Elewacja zdobiona bogatym detalem klasycystycznym. Od 1945r. mieści się tam szkoła.
ZABROST WIELKI
Niezwykła wieś historyczna będąca laureatem konkursu na „Najlepiej zachowaną wieś historyczną Warmii i Mazur” w 2003r. Zabrost Wielki zwany dawniej Gross Sobrost, założono w XVI w, jako wieś szlachecką. Zabudowa została wzniesiona wg projektu berlińskiego architekta Carla Kujatha. Podczas I wojny światowej doszczętnie zniszczona, po wojnie odbudowana wg pomysłu Kujatha. Zabrost Wielki stanowi zwarta grupa budynków, których architektura zawiera elementy mazurskiej tradycji budowlanej. We wsi zachowało się kilka interesujących chałup wraz z zabudowaniami gospodarczymi, połączonymi wysoką bramą paradną. Zachował się cmentarz z okresu I wojny światowej z cennym starodrzewiem i rzadko występującymi krzyżami żeliwnymi.
Na końcu wsi znajduje się również zrekonstruowany fragment okopów. Rekonstrukcja zawiera Garnek Kocha, bunkier przejściowy oraz bunkier magazynowy.
NEOKLASYCZNY PAŁAC W DĄBRÓWCE Z XIX W.
Parterowy dwór wzniesiony w 1862r., w stylu klasycystycznym. Założony na rzucie prostokąta, ze ścianką kolankową; przekryty dwuspadowym dachem. Na szczególną uwagę zasługuje park o kompozycji krajobrazowej, powierzchni ok. 5 ha, z pięknym starodrzewem (lipy, dęby, jesiony, graby), zachowanymi alejami z widocznymi jeszcze polanami parkowymi, w którym można podziwiać pomnikowe drzewa tj. Antoni czy Jacek.Na skraju, w pobliżu dworu, rośnie siedem lip tworzących wyjątkowej urody naturalną altanę.
KOŚCIÓŁ W DĄBRÓWCE
Kościół ewangelicki w Dąbrówce powstał na przełomie XVI i XVII wieku. Został ufundowany przez Christopha von Schliebena. Z tego okresu pochodzą fundamenty i krypta grobowa przed ołtarzem. We wnętrzu kościoła nie spotkamy imponującego wyposażenia. Jest ono wręcz ubogie. Po wojnie kościół został ogołocony, część sprzętów i obiektów sakralnych powędrowały do kościoła w w Olszewie Węgorzewskim, pozostała jedna piękna ozdoba – dwa misternej roboty witraże w oknach za ołtarzem wykonane przez Ferdynanda Müllera. Witraże te zostały ufundowane przez Klarę i Kurta von Sandenów z Ołownika.
Obecny budynek kościoła pochodzi z 1732 roku. . Na przyległym cmentarzu pochowani są ostatni właściciele pałacu dr Voigdt z małżonką Emilią Voigdt (z domu Fahrenheit).
Obecnie jest to świątynia filialna parafii w Budrach.
ELEKTROWNIA WODNA W OŁOWNIKU
Elektrownia w Ołowniku została wybudowana w latach 20-stych ubiegłego wieku przez Niemców, którzy spiętrzyli wody poprzez zbudowanie niewielkiego jazu. Elektrownia, która mieściła się w dużym murowanym budynku, zaopatrywała po wojnie w energię miejscowy majątek i pobliskie wsie. W czasie wojny częściowo zniszczona. Do odbudowy przystąpiono w 1949r., co w niedługim czasie zaowocowało przywróceniem produkcji. W połowie lat 70-tych elektrownię sprywatyzowano. Obiekt został wyłączony z eksploatacji, a zabytkowe urządzenia ( generatory i turbiny z lat 1918 i 1920) wywiezione na złom. W roku 2002 r. nowy właściciel rozpoczął odbudowę. W 2004 r. ukończono remont, elektrownia wznowiła produkcję energii, a zalew przy obiekcie, utworzony przez zaporę spiętrzającą wodę na wysokość 5 m, tworzy jedno z najlepszych łowisk ryb na Mazurach.
DWÓR W POCHWAŁKACH
Pochodzi z przełomu XIX i XX w. Parterowy, założony na rzucie prostokąta, przekryty wysokim dachem mansardowym z poziomem mieszkalnym. Park krajobrazowy z zachowanym różnogatunkowym starodrzewem.
W zabudowaniach podwórza zachował się budynek dawnej łaźni.
KOŚCIÓŁ W OLSZEWIE WĘGORZEWSKIM
Zbudowany wraz z plebanią i budynkiem gospodarczym w latach 1903-1905 należał do parafii ewangelickiej. Po wojnie został przejęty przez katolików jako kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego. Parafię erygowano kanonicznie w 1962 roku. Wyposażenie kościoła jest jednak starsze niż sam obiekt, pochodzi z XVII wieku. To tutaj z kościoła w Dąbrówce przeniesiono m.in. ołtarz, ambonę, figurę Chrystusa z krucyfiksu.
tekst: Urząd Gminy Budry
https://www.facebook.com/sakiai.budry/
Mapka kieszonkowa ze szlakami rowerowymi gminy Budry